De 7 moderne wereldwonderen zijn de meest indrukwekkende civieltechnische bouwwerken in de wereld uit het recente verleden. Eén van deze 7 recente meesterwerken van civiele techniek ligt in Nederland en is cruciaal voor het voortbestaan van Nederland.
De Deltawerken in Nederland zijn één van de zeven wereldwonderen van de Moderne Wereld. Ze omvatten een uitgebreid systeem van dammen, dijken, waterafvoersystemen en landwinning om Nederland te beschermen tegen overstromingen.
We spreken van de Deltawerken maar eigenlijk horen daar ook nog de Zuiderzeewerken bij. De Afsluitdijk en Flevopolder zijn ook hoogstaande staaltje van civiele techniek.
Lees verder om te ontdekken hoe belangrijk de Deltawerken voor Nederland zijn.
We spreken van de Deltawerken maar eigenlijk horen daar ook nog de Zuiderzeewerken bij
Waarom Zijn De Deltawerken Gebouwd?
Ik heb in een ander artikel al beschreven dat 26% van Nederland onder de zeespiegel ligt en dat de Nederlanders al in de zestiende en zeventiende eeuw begonnen zijn met het inpolderen van land door middel van het droogleggen van meren.
Zo werd de Beemster al aan het begin van de zeventiende eeuw met behulp van windmolens drooggelegd en werd de vruchtbare grond van de Beemster polder gebruikt voor landbouw.
Onderstaande NAP kaart van Nederland geeft een goed overzicht van de hoogtes in Nederland ten opzichte van de “gemiddelde” zeespiegel. De blauwe en donkergroene delen liggen onder de gemiddelde zeespiegel en zijn daardoor het meest kwetsbaar voor overstromingen.
Het is echter belangrijk om te beseffen dat de zeespiegel dagelijks 1-2 meter varieert en bij zware stormen zelfs veel meer. Daarom is zelfs een deel van Nederland dat boven de gemiddelde zeespiegel ligt toch nog kwetsbaar voor overstromingen, in geval van stormen.
Hoewel “slechts” 26% van Nederland onder de gemiddelde zeespiegel ligt, is de realiteit dat 59% van Nederland kwetsbaar is voor overstromingen in geval van zware stormen.
Daarom is bescherming tegen overstromingen in geval van zware stormen van het grootste belang voor Nederland. Deze kwetsbaarheid is de reden dat de Zuiderzeewerken en de Deltawerken zijn gebouwd.
Waaruit Bestaan de Deltawerken?
- Het eerste project was de aanleg van de Afsluitdijk om de Zuiderzee af te sluiten en te veranderen in een meer, het IJsselmeer.
- Het tweede project was het inpolderen van land, meer dan 2400 km2, in het IJsselmeer waardoor een geheel nieuwe provincie, Flevoland, ontstond.
- De Deltawerken in Zeeland en Zuid-Holland zijn een samenhangend systeem van waterkeringen, bestaande uit 5 stormvloedkeringen, twee sluizen en zes dammen.
- De Hondsbosche Zeewering is een dijk in Noord-Holland, die een gat tussen de natuurlijke duinen sluit.
Waar Liggen De Deltawerken?
In het landkaartje hieronder kun je de locatie van de Zuiderzee- en Deltawerken vinden. Als je klikt op de nummers in het landkaartje, kun je doorklikken naar meer informatie over de betreffende projecten.
Waarom Werd De Afsluitdijk Gebouwd?
De Zuiderzee is de inham van de Waddenzee geweest die zich uitstrekte tot aan Amsterdam. De Zuiderzee is eeuwenlang de toegang tot Amsterdam geweest.
De enorme ontwikkeling en welvaart van Amsterdam in de zestiende en zeventiende eeuw was volledig afhankelijk van een open toegang tot de zee.
Een open toegang tot de zee heeft echter ook nadelen, zoals het risico op overstromingen. De overstromingen van 1916 hebben tientallen mensen in het gebied rond de Zuiderzee het leven gekost en hebben geleid tot het besluit om een dijk in de Zuiderzee aan te leggen om toekomstige overstromingen in dit gebied te voorkomen.
De toegang van Amsterdam tot de zee was al geregeld op een andere manier verzekerd door een nieuw kanaal, het Noordzeekanaal, dat Amsterdam al een directe en snellere toegang tot de Noordzee bood.
De werkzaamheden aan de Afsluitdijk begonnen in 1927 en werden in 1932 afgerond. Het veranderde de Zuiderzee in een meer dat het IJsselmeer werd genoemd. Dit heeft wel een enorme impact gehad op vissersdorpjes als Volendam, Marken en Monnickendam.
De aanleg van deze 32 km lange dijk was in die tijd een belangrijke prestatie en had grote gevolgen voor Nederland. In de eerste plaats was het land rond het IJsselmeer veel beter beschermd tegen overstromingen. Na de aanleg van de Afsluitdijk is het gebied rondom het IJsselmeer nooit meer overstroomd.
Daarnaast maakte de aanleg van het IJsselmeer een enorme landaanwinning mogelijk die leidde tot de vorming van een nieuwe provincie van Nederland, Flevoland.
Landwinning in een relatief rustig meer als het IJsselmeer is veel gemakkelijker dan landwinning in een open zeearm als de Zuiderzee.
Waarom Werd Flevoland Ingepolderd?
De inpoldering van land is iets wat de Nederlanders al eeuwenlang doen. De inpoldering van land in het IJsselmeer werd echter op veel grotere schaal gedaan. Al met al is meer dan 2400 km2 land van het IJsselmeer ingepolderd, waarmee het grootste landwinningsproject ooit ter wereld is geworden.
Ter vergelijking, de landwinning in het eerste grootschalige landwinningsproject in het begin van de zeventiende eeuw, de Beemsterpolder, leidde tot de aanleg van 70 km2 nieuw land. Het grootste project in de 19e eeuw, de inpoldering van de Haarlemmermeerpolder, leverde 170 km2 nieuw land op.
Tegenwoordig wonen er bijna een half miljoen mensen in de IJsselmeerpolders
De inpoldering van het IJsselmeer was dus veel omvangrijker en het duurde tientallen jaren om deze projecten af te ronden. Tegenwoordig wonen er bijna een half miljoen mensen in de IJsselmeerpolders en wordt het nieuwe gebied ook intensief gebruikt voor de landbouw.
Veel boeren zijn vanuit het westen van het land naar dit nieuwe land verhuisd, waardoor kostbare grond in het westen van het land is vrijgekomen voor huizen, wegen en fabrieken.
Het noorden van de Flevopolder is nu de grootste tulpenregio van Nederland, nog groter dan de Bollenstreek tussen Leiden en Haarlem. Als je meer over deze tulpenregio’s wilt lezen, dan kun dit artikel lezen; waar zijn de mooiste tulpenvelden in Nederland?
Waar Zijn De Deltawerken?
De Deltawerken in Zeeland en Zuid-Holland werden gebouwd na de verschrikkelijke overstromingen in 1953 in dit gebied, waarbij bijna 2000 mensen omkwamen en grote hoeveelheden land onder water kwamen te staan.
Die overstromingen deden iedereen beseffen hoe kwetsbaar dit deel van Nederland was en waren helaas nodig om actie te ondernemen om dit gebied veel beter te beschermen tegen overstromingen.
De Deltawerken in Zeeland en Zuid-Holland zijn het meest uitgebreide verdedigingssysteem van Nederland tegen overstromingen in dit deel van Nederland. Deze waterkeringen bestaan uit 5 stormvloedkeringen, twee sluizen en zes dammen.
De Deltawerken zijn een ingenieus project waarin civiele techniek, waterbouw en waterbeheer van wereldklasse worden gecombineerd
Door het sluiten van de open zeearmen is de kustlijn verkort van 700 km tot ongeveer 80 km, waardoor de bouw en het onderhoud van de kustverdediging veel eenvoudiger zijn geworden.
De stormvloedkeringen zijn uniek in de zin dat ze open zijn als het weer gemiddeld is, maar dat ze kunnen sluiten als het nodig is om bescherming tegen het water te bieden.
De stormvloedkering in de Oosterschelde is het meest indrukwekkende onderdeel van de Deltawerken
De stormvloedkering in de Oosterschelde is het meest indrukwekkende onderdeel van de Deltawerken. De Oosterschelde stormvloedkering is 9 kilometer lang en bestaat uit 65 pijlers van 30 tot 40 meter hoog die stevig in zee moesten worden verankerd.
Tussen deze pijlers zitten enorme platen die op en neer kunnen gaan, afhankelijk van de stand van het water.
Andere delen van de Deltawerken zijn echter even belangrijk om andere delen van het land te beschermen tegen het water. Bijzonder ingenieus zijn de stormvloedkeringen in de rivieren die kunnen sluiten om het achterliggende land te beschermen.
De Hollandse IJsselkering en Maaslantkering zijn de bekendste voorbeelden van stormvloedkeringen in rivieren.
Waarom Werd De Hondsbossche Zeewering gebouwd?
De Hondsbossche Zeewering is een dijk van 5,5 kilometer die een gat vult tussen de natuurlijke duinen in Noord-Holland. Dat gat in de natuurlijke duinenrij is ontstaan door grote stormen en overstromingen in de late Middeleeuwen. De Hondsbossche Zeewering was nodig om het gat in de natuurlijke duinenrij op te vullen en het land daarachter te beschermen tegen overstromingen.
Recentelijk is de Hondsbossche Zeewering omgevormd tot een complex van kunstmatige duinen en stranden om dit deel van de kustlijn verder te versterken. Hierdoor is er een nieuw aantrekkelijk gebied voor het toerisme ontstaan en behoren deze stranden nu tot de mooiste stranden van Nederland.
De Hondsbossche duinen en stranden zijn daarmee een mooi voorbeeld geworden hoe je de noodzakelijke verdediging tegen het water goed kunt integreren met andere doeleinden om de zwakke punten van Nederland om te zetten in sterke punten.
Kunnen De Deltawerken De Stijging Van De Zeespiegel Aan?
De Deltawerken en Zuiderzeewerken zijn gebouwd om de bedreiging van de zee in de vorige eeuw te kunnen weerstaan. Het is echter belangrijk je te realiseren dat de Deltawerken en Zuiderzeewerken niet zijn ontworpen om de stijging van de zeespiegel door klimaatverandering te weerstaan.
Nederland zal een nieuw Deltaplan nodig hebben als de opwarming van de aarde niet snel wordt afgeremd, waardoor een stijging van de zeespiegel kan worden voorkomen.